ΑΠΟΦΡΑΞΗ ΤΟΥ ΡΙΝΟΔΑΚΡΥΪΚΟΥ ΠΟΡΟΥ

Τι είναι η απόφραξη του ρινοδακρυϊκού πόρου;
Η φυσιολογική αποχέτευση των δακρύων επιτυγχάνεται διαμέσου δύο μικρών οπών που βρίσκονται στη γωνία των βλεφάρων (ένα επάνω και ένα κάτω) και ονομάζονται δακρυϊκά σημεία (puncta). Στη συνέχεια, τα δάκρυα ρέουν μέσα στα δακρυϊκά σωληνάρια, στο δακρυϊκό ασκό και τέλος στο ρινοδακρυϊκό πόρο, για να αποχετευτούν στη μύτη. Όταν υπάρχει απόφραξη στη δακρυϊκή οδό, τότε τα δάκρυα λιμνάζουν στο μάτι και συχνά συνοδεύονται με βλεννώδεις εκκρίσεις και τοπικές λοιμώξεις.

Τι προκαλεί απόφραξη του ρινοδακρυϊκού πόρου (ΡΔΠ) στα παιδιά;

Η πιο συχνή αιτία είναι η ύπαρξη μιας μεμβράνης (βαλβίδα του Hasner) στο τελευταίο τμήμα του ρινοδακρυϊκού πόρου, η οποία φυσιολογικά ανοίγει αμέσως μετά το τοκετό.
Άλλες αιτίες είναι: η απουσία δακρυικών σημείων, η στένωση των δακρυικών οδών, η λοίμωξη, η παρεμπόδιση της εισόδου του ρινοδακρυϊκού πόρου στη μύτη από τμήμα του ρινικού οστού.

Πόση συχνή είναι η απόφραξη του ΡΔΠ στα παιδιά;

Περίπου το 5% των βρεφών εμφανίζουν συμπτώματα απόφραξης ΡΔΠ στο ένα ή και στα δύο μάτια. Από αυτά, το 90% θεραπεύεται αυτόματα κατά τη διάρκεια του πρώτου χρόνου της ζωής.

Ποια είναι τα συμπτώματα της απόφραξης ΡΔΠ;

Η συνεχής και έντονη δακρύρροια, οι κολλημένες βλεφαρίδες και οι έντονες εκκρίσεις (σημείο συνοδούς τοπικής λοίμωξης), αποτελούν τη πιο συνηθισμένη εικόνα αυτής της διαταραχής. Κάποιες φορές τα βλέφαρα πρήζονται και κοκκινίζουν, ενώ σε σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να προκληθεί σοβαρή λοίμωξη του δακρυϊκού συστήματος (δακρυοκυστίτιδα). Τα συμπτώματα συνήθως εμφανίζονται από τις πρώτες ημέρες και εβδομάδες της ζωής.

Μπορεί τα συμπτώματα να ποικίλουν σε βαρύτητα;

Η βαρύτητα της κλινικής εικόνας μπορεί να αυξάνει κάτω από ορισμένες συνθήκες, όπως η συνύπαρξη λοίμωξης του ανώτερου αναπνευστικού (συνάχι), η έκθεση στον αέρα και στο κρύο.

Πως γίνεται η διάγνωση;

Συνεχής δακρύρροια και εκκρίσεις από πολύ νωρίς στη ζωή, συνηγορούν υπέρ της απόφραξης. Ωστόσο, ο παιδοφθαλμίατρος έχει τη δυνατότητα να αποκλείσει άλλες καταστάσεις με παρόμοια συμπτώματα (όπως γλαύκωμα, ξένο σώμα, τραύμα κ.ά.).

Ποια είναι η θεραπεία της απόφραξης ΡΔΠ;

Στη πλειοψηφία των περιπτώσεων η απόφραξη θεραπεύεται μόνη της μέσα στο πρώτο χρόνο της ζωής. Σε περιπτώσεις που η απόφραξη επιμένει, συνιστάται τοπικό μασάζ (φωτογραφία), τοπικές αντιβιοτικές σταγόνες (μόνο για λίγες ημέρες όταν υπάρχουν έντονες εκκρίσεις), καθετηριασμός του ΡΔΠ, καθετηριασμός ΡΔΠ και ένθεση σωληναρίων σιλικόνης.

Πως βοηθάει το τοπικό μασάζ;

Το μασάζ του ΡΔΠ εφαρμόζεται στο σπίτι και βοηθά στη διάνοιξη του ΡΔΠ, αρκεί να γίνεται με το σωστό τρόπο που θα υποδείξει ο παιδοφθαλμίατρος.

Πότε χρησιμοποιούνται τοπικά αντιβιοτικά;

Τοπικά αντιβιοτικά χρησιμοποιούνται μόνο όταν υπάρχουν έντονες εκκρίσεις που συνήθως δεν επιτρέπουν στο παιδί να ανοίξει το μάτι του. Τα φάρμακα δεν ανοίγουν το ΡΔΠ αλλά καταπολεμούν τη συνυπάρχουσα λοίμωξη.

Πότε πρέπει να γίνεται καθετηριασμός του ΡΔΠ;

Όταν ο ΡΔΠ παραμένει αποφραγμένος αφού παρέλθουν οι 12 πρώτοι μήνες της ζωής, θα πρέπει να γίνεται καθετηριασμός.

Πως γίνεται ο καθετηριασμός;

Ένας λεπτός καθετήρας (σαν λεπτό σύρμα) με λεπτές κινήσεις εισάγεται μέσω της φυσιολογικής οδού του ΡΔΠ στη μύτη. Στη συνέχεια χρησιμοποιούνται καθετήρες μεγαλύτερης διαμέτρου ώστε να διευρυνθεί ο ΡΔΠ. Κάποιες φορές απαιτείται η χρήση ενός ειδικού μικρού μπαλονιού (stent) για τη διάνοιξη στενών ΡΔΠ ή η χρήση ειδικών σωληναρίων σιλικόνης για διατήρηση της βατότητας του ΡΔΠ.

Τι είδους αναισθησία απαιτείται για το καθετηριασμό του ΡΔΠ;

Συνήθως ο καθετηριασμός γίνεται υπό ελαφρά γενική αναισθησία (μέθη) και δεν απαιτείται το παιδί να μείνει σε κλινική. Σε μερικές περιπτώσεις που απαιτείται η τοποθέτηση σωληναρίων σιλικόνης, μπορεί να απαιτηθεί βαθύτερη αναισθησία.

Ποια είναι τα ποσοστά επιτυχίας του καθετηριασμού ΡΔΠ;

Τα ποσοστά επιτυχίας είναι πάνω από 90%, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις απαιτείται είτε επανάληψη του καθετηριασμού ή τοποθέτηση σωληναρίων σιλικόνης. Το ποσοστό μειώνεται σημαντικά ανάλογα με την ηλικία του παιδιού. Όσο μεγαλύτερο είναι το παιδί, τόσο μεγαλύτερα είναι τα ποσοστά υποτροπής. Σε σπάνιες περιπτώσεις απαιτείται μεγαλύτερη επέμβαση (ασκορινοστομία).