ΣΤΡΑΒΙΣΜΟΣ

Τι είναι ο στραβισμός;

O στραβισμός (strabismus) αποτελεί μια σχετικά συχνή πάθηση που κατά κανόνα εμφανίζεται σε μικρή ηλικία. Η πάθηση συνίσταται στο ότι οι άξονες οράσεως των δυο ματιών δεν είναι παράλληλοι. O βαθμός στραβισμού ποικίλλει από ελάχιστες μοίρες, που πολλές φορές δεν γίνεται καν αντιληπτός από τους γονείς, μέχρι πολλές, πράγμα που άμεσα θορυβεί το περιβάλλον του νεαρού ασθενούς. Η γωνία ενός στραβισμού άλλοτε είναι σταθερή και άλλοτε κυμαινόμενη, από ελάχιστη μέχρι σημαντική.

Ένας στραβισμός, εκτός από το αισθητικό πρόβλημα που δημιουργεί, έχει σημαντικές συνέπειες στην εν γένει λειτουργία της όρασης. Ένα μάτι που στραβίζει χάνει σταδιακά την ικανότητα να διακρίνει καθαρά και καταντά πρακτικά άχρηστο. Εκτός από αυτό, ακόμη και στις περιπτώσεις όπου δεν παρατηρείται έκπτωση της όρασης (στραβισμοί όπου στραβίζουν εκ περιτροπής και τα δυο μάτια), ο ασθενής χάνει την ικανότητα να βλέπει στερεοσκοπικά, δηλ. να αντιλαμβάνεται τη διάσταση του βάθους. Όταν υπάρχει υπόνοια στραβισμού είναι απαραίτητη μια σωστή οφθαλμολογική εξέταση ώστε, αφ’ ενός να διαπιστωθεί ο λόγος εμφανίσεως του στραβισμού και αφ’ ετέρου να καθορισθεί εγκαίρως η δέουσα θεραπευτική αγωγή.

Αίτια

Ποια τα κυριότερα αίτια της πάθησης;

Οι κυριότερες αιτίες είναι η κληρονομικότητα, κάποιες εγκεφαλικές παθήσεις αλλά και συστηματικά νοσήματα (διαβήτης, θυροειδής). Συνήθως οι στραβισμοί της παιδικής ηλικίας οφείλονται σε διαθλαστικά προβλήματα, μπορεί όμως να οφείλονται και σε άλλη παθολογία, ακόμη και νευροοφθαλμολογική. Εκτός από τους στραβισμούς της παιδικής ηλικίας υπάρχουν και οι στραβισμοί που εμφανίζονται σε μεγάλη ηλικία. Αυτοί είναι σπάνιοι και κατά κανόνα έχουν ως αφορμή τους παθολογικά αίτια ή τραύματα.

Τύποι στραβισμού

Υπάρχουν αρκετές μορφές στραβισμού:

εσωτροπία (συγκλίνων στραβισμός): όταν το ένα μάτι ξεφεύγει προς τα μέσα

εξωτροπία (αποκλίνων στραβισμός): όταν το ένα μάτι ξεφεύγει προς τα έξω

ανωτροπία: όταν το ένα μάτι ξεφεύγει προς τα πάνω

υποτροπία: όταν το ένα μάτι ξεφεύγει προς τα κάτω

κυκλοστροφικός στραβισμός: όταν το μάτι διαγράφει κυκλοστροφή προς τα μέσα ή προς τα έξω

έκδηλος / λανθάνων στραβισμός (τροπία και φορία)

συνεχής / διαλείπων στραβισμός

συνεκτικός / μη συνεκτικός στραβισμός

ετερόπλευρος / επαλλάσων στραβισμός

παραλυτικός στραβισμός

Πως αντιμετωπίζεται ο στραβισμός;

Η θεραπεία έχει σκοπό την αποκατάσταση και διατήρηση της καλής όρασης καθώς και την ευθυγράμμιση των δύο οφθαλμών. Οι κυριότεροι τρόποι αντιμετώπισης, ανάλογα με την ηλικία του ασθενούς, είναι:

• γυαλιά
• θεραπεία κάλυψης
• πρισματικοί φακοί
• ενέσεις Βotox
• χειρουργική αποκατάσταση
• διαθλαστική επέμβαση με laser (excimer laser)
• συνδυασμός των παραπάνω

Πως ακριβώς πραγματοποιείται η επέμβαση του στραβισμού;

Κατά την επέμβαση του στραβισμού, ο χειρουργός προσπαθεί να αποδυναμώσει ή να ενδυναμώσει κάποιους εξοφθάλμιους μυς. Οι μυς αυτοί βρίσκονται πίσω από το μάτι (ξεκινούν από το πίσω τοίχωμα του κόγχου), στη συνέχεια πορεύονται προς τα εμπρός και ‘αγκαλιάζουν’ το μάτι και τελικά καταφύονται (‘κολλάνε’) πάνω στο σκληρό χιτώνα του ματιού (ασπράδι του ματιού).

Υπάρχουν διάφορες τεχνικές που κάθε φορά επιλέγει ο χειρουργός για να πετύχει το αποτέλεσμα που επιδιώκει. Πολύ σημαντικός είναι ο προεγχειρητικός σχεδιασμός της επέμβασης, αν και αρκετές φορές απαιτούνται προσαρμογές διεγχειρητικά.

Όλη η επέμβαση γίνεται με τη χρήση λεπτών εργαλείων (laser δεν χρησιμοποιείται ακόμη σε αυτή την επέμβαση) και διαρκεί από 45 μέχρι 60 λεπτά, ανάλογα με την περίπτωση. Στα παιδιά απαιτείται γενική αναισθησία, ενώ στους ενηλίκους υπάρχει και η επιλογή της τοπικής αναισθησίας με αναισθητικές σταγόνες. Η νοσηλεία συνήθως είναι μιας ημέρας. Μετεγχειρητικά, τα ασπράδια των ματιών (σκληρός χιτώνας) είναι κόκκινα στα σημεία που έγιναν οι τομές, αλλά μετά από μερικές εβδομάδες το κοκκίνισμα υποχωρεί και με τη βοήθεια τοπικών αντιβιοτικών, αντιφλεγμονωδών σταγόνων.

Επέμβαση στραβισμού με ρυθμιζόμενα ράμματα:

Πρόκειται για μια τεχνική που χρησιμοποιείται μόνο σε ενήλικες και αρκετές φορές είναι χρήσιμη. Σε περιπτώσεις που ο προεγχειρητικός έλεγχος δεν εξασφαλίζει την ακρίβεια του μετεγχειρητικού αποτελέσματος (π.χ. όταν έχουν προηγηθεί άλλες επεμβάσεις στραβισμού, όταν υπάρχει μεταβαλλόμενη διπλωπία, όταν υπάρχουν περιοριστικοί παράγοντες της κίνησης των ματιών, θυρεοειδοπάθεια κ.ά.), τότε ο χειρουργός επιλέγει, είτε να εκτελέσει όλη την επέμβαση με τοπική αναισθησία, ή να εκτελέσει την επέμβαση με γενική αναισθησία και να αφήσει κάποιο ράμμα σε προσωρινή θέση. Μετά από ώρες ή την επομένη ημέρα της επέμβασης, που ο ασθενής θα είναι ξύπνιος και συνεργάσιμος, ρυθμίζει (χρησιμοποιώντας τοπικές αναισθητικές σταγόνες) τη τελική θέση του μυός (σφίγγοντας ή χαλαρώνοντας το ράμμα αυτό).